Substancje palne w mieszance z tlenem mogą zapalić się wyłącznie przy zachowaniu odpowiedniego stosunku ilościowego, gdy obecne jest źródło zapłonu. Decydującą rolę odgrywa tutaj temperatura zapłonu i granica wybuchowości.
Temperatura zapłonu
Temperatura zapłonu to najniższa temperatura cieczy palnych, w której tworzy się palna mieszanka pary z powietrzem. Temperatura zapłonu mieszanki „hybrydowej" może być niższa niż temperatura zapłonu poszczególnych składników. W przypadku mieszanek pary z powietrzem, to wskaźnik stężenia określa, czy może powstać atmosfera wybuchowa, czy też nie. Określają to granice wybuchowości poszczególnych substancji: każda substancja łatwopalna ma jako mieszanka z tlenem określoną przestrzeń, w której może dojść do wybuchu. Jeśli stężenie substancji łatwopalnej jest zbyt wysokie (mieszanka bogata) lub zbyt niskie (mieszanka uboga), nie dochodzi do wybuchu, a jedynie do miejscowej reakcji spalania lub jej braku. Tylko w obszarze pomiędzy górną (GGW) i dolną (DGW) granicą wybuchowości mieszanka reaguje wybuchowo przy zapłonie.
Granice wybuchowości
Granice wybuchowości są zasadniczo zależne od ciśnienia, temperatury i stężenia tlenu. Ponadto istnieją substancje chemicznie niestabilne, takie jak cez, rubid lub np. biały fosfor, które zapalają się wyłącznie w kontakcie z tlenem lub powietrzem; substancje te uważa się za piroforyczne. Tutaj zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności. Dotyczy to również osadzonego pyłu. Ryzyko samozapłonu zwiększa się tutaj wraz ze zwiększającą się liczbą wartw pyłu. Właściwości izolujące pyłu mogą powodować gromadzenie się ciepła, a w wyniku tego samozapłon. Dokładne punkty zapłonu i granice wybuchowości substancji są opisane w odpowiedniej karcie charakterystyki. Jeśli możliwe jest utworzenie przestrzeni zagrożonej wybuchem, jest to zaznaczone w dokumencie.
